Wondzorgmateriaal: Steriel vs. Niet-steriel
Het juiste wondzorgmateriaal kiezen is essentieel om infecties te voorkomen en een snelle, veilige genezing te bevorderen. Toch is het onderscheid tussen steriel en niet-steriel materiaal niet altijd duidelijk — en ook het kiezen van de juiste pleister kan soms lastig zijn.
In deze gids leggen we uit:
- Wat steriel en niet-steriel wondmateriaal precies betekent
- Wanneer je welk type gebruikt
- Welke pleister geschikt is voor welke wond
- Waar bedrijven, BHV-organisaties en zorginstellingen op moeten letten
Wat is steriel wondzorgmateriaal?
Steriel wondzorgmateriaal is vrij van bacteriën, virussen en andere micro-organismen. Het is verpakt in een afgesloten, steriele verpakking en bedoeld voor situaties waar absolute hygiëne noodzakelijk is.
Wanneer steriel materiaal gebruiken:
- Open wonden
- Snij- en scheurwonden
- Diepe wonden
- Brandwonden
- Postoperatieve wonden
- Wonden die (mogelijk) gaan bloeden
- Medische handelingen zoals hechten of reinigen
Voorbeelden:
- Steriele gaasjes, kompressen en zwachtels
- Steriele hechtstrips
- Steriele wondverbanden en brandwondkompressen
Wat is niet-steriel wondzorgmateriaal?
Niet-steriel materiaal is niet vrij van micro-organismen. Het is wel schoon en geschikt voor minder risicovolle toepassingen.
Wanneer niet-steriel materiaal gebruiken:
- Afdekken van gesloten wonden
- Ondersteuning of fixatie (zwachtels)
- Schoonmaken van huid rond een wond
- Kleine oppervlakkige wondjes die al dicht zijn
- Droge irritaties of schaafplekken
Voorbeelden:
- Niet-steriele gaasjes, zwachtels, wondpleisters
- Wondreiniger / alcoholpads (niet op open wonden)
Waarom is het verschil belangrijk?
De keuze tussen steriel en niet-steriel maakt uit voor het infectierisico:
| Type materiaal | Infectierisico | Aanbevolen gebruik |
|---|---|---|
| Steriel | Zeer laag | Open, verse, diepe of bloedende wonden |
| Niet-steriel | Laag tot gemiddeld | Gesloten wonden, huidreiniging, fixatie |
Welke pleister gebruik je wanneer?
| Pleister | Gebruik |
|---|---|
| Standaard wondpleister | Kleine snijwonden, schaafwonden, prik- en oppervlakkige wondjes |
| Waterbestendige pleister | Douchen, sporten, natte omgeving, handen/voeten |
| Textielpleister | Gewrichten, veel beweging, kleine snijwonden |
| Transparante filmpleister | Schaafwonden, oppervlakkige huidlaesies, cosmetisch |
| Steriele wondpleister / eilandpleister | Open wonden, postoperatief, licht bloeding |
| Hechtstrips | Rechte snijwonden, bijna hechting, spanning aan randen |
Praktisch stappenplan
- Is de huid open? → Ja: steriel, Nee: niet-steriel
- Diep of bloedend? → Steriele wondpleister / kompres
- Plek op bewegend gebied? → Textielpleister
- Komt in contact met water? → Waterbestendige pleister
- Cosmetiek belangrijk? → Transparante pleister
Conclusie
Steriel materiaal gebruik je voor open, diepe of verse wonden; niet-steriel materiaal is geschikt voor gesloten of oppervlakkige wonden. Kies de juiste pleister op basis van wondtype, locatie, beweging en vocht. Zo verklein je infectierisico, bevorder je snelle genezing en creëer je een veilige omgeving.
